Sürmeli Mehmet Paşa Kümbeti(Hamur Kümbeti)


 

Hamur Kümbeti

 

(Sürmeli Mehmet Paşa Kümbeti )
Hamur ilçe mezarlığından, Ağrı - Van karayoluna 250 m. uzaklıktadır. 
Kümbetin giriş kapısı üzerindeki dört satırlık kitabede tahrip edildiğinden, yaptıran ve kimin için yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Okunabilen rakamlardan 1802 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır.
Hamur kümbeti Selçuklu ve Osmanlı kümbetlerinden farklı bir mimari tarzda yapılmıştır. Plan bakamından yalnız Kırşehir’deki Aşık Paşa Türbesine benzemektedir. Yapı 11.50’4.70 m. boyutunda, alt kısmı dikdörtgen, üstü dıştan balıksırtı, içten aynalı tonoz biçimindedir. Doğu cephesinde 3, batıda 2 mazgallı pencere vardır. Giriş kapısı batı yönündedir. Tahta kapı orijinal değildir. Taban ve üst örtüye geçişte çıkıntılı, gövde kısmında iki çizgi şeklinde olmak üzere siyah renkte dört halka kemer vardır. Yapıda kullanılan taşlardan farklı yontulmuş kemer taşlar, pencerelerin altında beyaza dönüşür. Kümbetin dört siyah kuşağında bazalt, diğer kısımlarında kirli beyaz renkte tüf taşlar kullanılmıştır. Bu taşlar, ishak Paşa Sarayında kullanılan taşlarla malzeme birliği göstermektedir. 
Kümbetin içi iki bölümden oluşur. Giriş avlusunda 1, buradan kapı ile geçilen mezar adasında başlarda birer büyük, ortada 2 küçük olmak üzere 4 mezar vardır. Mezar taşları bitkisel motiflerle, sekiz kollu yıldız ve Arapça yazılarla süslenmiştir. Şimdi mezarlar tahrip edilmiş, mezar taşları kırılmıştır.
Kümbetin XIX. yüzyıl başında, ishak Paşa’nın torunlarından İbrahim Paşa tarafından yaptırıldığı söylenmektedir. Giriş avlusundaki mezarın İbrahim Paşanın kardeşi Yusuf Bey’e, mezar odasındaki en baştaki mezarın İbrahim Paşa’nın, ikinci mezar oğlunun, üçüncü mezar kızının, sondaki yani kuzeydeki mezar ise, İbrahim Paşa’nın hanımına aittir.
1915 Rus işgalinde Kümbetin tepesine isabet eden top güllesi, hasar yapmıştır.
Hamur ilçe merkezinde, İshak Paşa’nın torunlarından İbrahim Paşa ile ailesinin gömülü bulunduğu kümbet, giriş kapısı üzerindeki kitabeden öğrenildiğine göre 1802 yılında yaptırılmıştır. Selçuklu ve Osmanlı kümbetlerinden farklı bir plan özelliği gösteren bu kümbet, Kırşehir’deki Aşık Paşa Türbesine benzemektedir. Güney tarafından orijinal olmayan bir kapı vasıtası ile içerisine girilen kümbet, dikdörtgen planlı olup, üzeri ayna tonozlu bir sistemle örtülmüştür. Kesme taştan yapılmıştır. Ayrıca cephelerde dört sıra halinde bazalt taşı ile hareketli bir görünüm sağlanmıştır. Türbenin doğusunda üç, batısında da iki penceresi bulunmaktadır. İç kısımdaki bitkisel motifler, yıldızlar ve yazılar tahrip edilmiştir.
 
Kale Mahallesi Van Caddesi No: 62-A Hamur / Ağrı
(0472) 451 20 09